5 En Uzun Ömürlü

Evet, Listelemece uzun bir aradan sonra geri döndü. Listelemeye aynı hızla kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bu geçen uzun süre boyunca e-mail ve mesajlarınızla göstermiş olduğunuz ilgi ve desteğiniz için teşekkür ederiz. Haydi tekrar hep beraber araştırmanın, öğrenmenin ve listelemenin tadına varalım.

Açılışı, beklemenize değecek bir çalışmayla yapmak istedik. İnsan yaşam ortalamasının geçmiş yüzyıllara göre oldukça uzadığı günümüzde, yine de kimi canlıların ömürlerini duyunca şaşıracağınızı zannediyorum. Kimi hala canlı, kimi ise artık var olmayan bu rekortmen ömürlüleri hep beraber tanıyalım.

1) İnsan:

110 yaşını geçen insanlara bilim adamları "supercentenarian" adını takmışlar. Tarih boyunca çok az supercentenarian'ın yaşı doğrulanabilmiş. Günümüzde ise 7 milyar insanın yaşadığı Dünya üzerinde doğrulanmış sadece 90 supercentenarian yaşamakta. Bilinmeyenler ile bu sayının yaklaşık 400 olabileceği tahmin ediliyor. Bu sayıların dünya nüfusuna oranı göz önüne alındığında, 110 yaşını geçmenin ne denli büyük ve önemli bir durum olduğu anlaşılabiliyor. Doğrulanmış, 115 yaşını geçen insan sayısı ise, Dünya tarihinde sadece ve sadece 26. Tabi bu sayıları incelerken, yaşlar ile ilgili belgelendirmelerin sadece son iki yüzyılda net bir şekilde yapıldığını da göz önünde bulundurmak gerekir. Her ne kadar Dünya tarihi boyunca 130 yaşını aşmış yüzlerce insan olduğu iddia edilmekte ise de kayıtlarla ispatlanamamaktadır.

Günümüzde ise en uzun yaşayanlar listesi çoğunlukla Japon ve Amerikalı'lardan oluşuyor. Günümüzde yaşayan ve geçmişte yaşamış bu uzun ömürlüler listesinde maalesef hiç Türk bulunmamakta. Oysa ki bu listeler sadece doğruluğu ispatlanmış kişilerden oluşmuyor. Örneğin günümüzde Diyarbakır'da yaşayan ve 127 yaşında olduğu iddia edilen Halim Solmaz dünyanın yaşayan en yaşlı insanı olabilir. Fakat doğduğu tarihlerde ülkemizin nüfus sistemi güvenilir olmadığı için ispatlamak maalesef mümkün değil. Geçmişte de 157 yıl (1777-1934) yaşadığı söylenen Zaro Ağa gibi birçok ömrü kanıtlanamamış insanımız var.

Özellikle dini metinlerde çok uzun süreli yaşam mitleri bulunmakta. Bunun dışında yüzlerce çok uzun süreler yaşadığı rivayet edilmiş insan var. Ama biz daha uzun yaşamışlar da olmuş olabileceğini aklımızın bir yerine not ederek, doğrulanan Dünya'nın en uzun yaşamış insanına bir göz atalım:

Jeanne Louise Calment (21 Şubat 1875 - 4 Ağustos 1997)

Yukarıda 121. yaşını kutlarken resmini görmüş olduğunuz bu tonton bayan, doğrulanan Dünya'nın en uzun yaşamış insanı. En azından bilinenler içinde. Kendisi tüm ömrünü Fransa'da geçirdikten sonra, doğumunun ardından tamı tamına 122 yıl 164 gün sonra hayata gözlerini yine Fransa'da yummuş. Ne diyelim, böyle uzun bir yaşam, umarım tüm sevdiklerinizin başına!

2) Hayvan :

Hayvanlar aleminde yaşam ömürleri, 1 günlük ömrü olan mayıs sineklerinden, ikiyüzyılı geçen ömürleriyle Grönland balinalarına kadar oldukça farklılıklar göstermektedir. Bunlardan en meşhuru ise 1751 yılında doğmuş kırmızı bir Koi balığı olan Hanako'dur. Hanako tam tamına 226 yıl ve onlarca sahip değiştirdikten sonra 1977 yılında balık cennetine göçmüştür.

Bir başka rekortmen ise, kimilerine göre hayvanlar aleminin uzun ömür konusunda gerçek rekortmeni kabul edilen ve 400 senenin üzerindeki yaşam ömrüyle bir deniz tarağı cinsi olan Arctica Islandica'dır.

Arctica Islandica

Kimileri tarafından kabul edilmese de, bilimsel olarak hayvan kabul edildikleri için, hayvanlar aleminin esas rekortmenleri olan mercan ve süngerler söz konusu olduğunda ise bu sayılar sadece gençlik ve belki çocukluk yılları demek oluyor. Keza hayvanlar aleminin bilinen en uzun ömürlü canlısı olan ve Karayipler'de 10 metreye kadar derinliklerinde yaşayan Dev Fıçı Süngerleri'nin (Xestospongia Muta) bazılarının tespit edilen yaşı tamı tamına 2300 yıl !

Xestospongia Muta

3) Bitki :

Bitkilerin çoğunluğunun ömürleri, insanlar ve hayvanlarla kıyaslandığında oldukça uzun fakat bakalım hayvanlar aleminin rekortmenleri ile yarış edebiliyorlar mı.

Cevabı basit, hem de fazlasıyla ediyorlar... Binli sayılarla ifade edilebilen ömür uzunluklarına sahip birçok bitki var. Bu türleri ikiye ayırmak gerekiyor; koloni olarak veya bireysel olarak değerlendirilenler. Takdir edersiniz ki koloni olarak yaşayan bitki türlerinde çok daha uzun ömürler görülebilmekte. Örneğin Amerika'nın Utah eyaletinde bulunan ve Pando adı verilmiş bir titrek kavak çeşidinin (Populus Tremuloides) 80 bin yaşında olduğu söyleniyor. Fakat bitki kolonilerinde de rekortmen yine denizden; Akdeniz'in 35 metreye kadar derinliklerinde yaşayan Neptün çimeni de denilen bir çeşit deniz yosunu olan Posidonia Oceanica'nın Ibiza adasının güneyinde bulunan bir kolonisinin tahmin edilen yaşı 100 bin yılın üstünde!

Populus Tremuloides

Posidonia Oceanica

Bireysel olarak değerlendirdiğimizde ise sayılar küçülse de hala inanması epey güç ömürler ile karşılaşıyoruz. Dünya'nın bilinen en yaşlı bitkisi bir ağaç. Amerika'nın Nevada eyaletinde yaşamış olan, Prometheus adı verilmiş Pinus longaeva cinsi bu çam ağacı, rekortmen olduğu henüz bilinmiyor iken, araştırma amacıyla (!) 1964 yılında kesildiğinde tamı tamına 4862 yaşındaydı. Bilinen en uzun ömürlü bitki her ne kadar Prometheus olsa da, bu ünvanını önümüzdeki 20 yıl içerisinde bir değişiklik olmaz ise kaybedecek gibi gözüküyor. Keza Doğu Kaliforniya'da bulunan ve yine aynı türe (Pinus longaeva) ait Methuselah adı verilmiş bir çam ağacı şu anda 4842 yaşında ve hala hayatta. Başına kötü birşey gelmesini engellemek için de, Kaliforniya'nın Beyaz Dağlar denilen bölgesinde bulunduğu bilinen bu ağacın, tam yeri özellikle açıklanmamakta.

Methuselah (Pinus Longaeva)

4) Mikroorganizma :

Bilimadamları her ne kadar çeşitli yerlerde buldukları kimi 250 milyon yıl yaşında olduğu varsayılan bakterilerin veya bitki sporlarının yeniden hayata döndürüldüğünü ve bu nedenle yaşayan en yaşlı canlı olduklarını iddia etseler de bilinen en yaşlı mikroorganizmalar; beyazlığı ile ünlü Antartika'nın, bu görüntüsüne tezat kırmızı rengi nedeniyle Kan Şelalesi denilen bölgesindeki bakterilerdir. Çeşitli kimyasal reaksiyonlar nedeniyle ve özellikle de demir içeriği sebebiyle bu rengi almış, Taylor Buzulu üzerinde bulunan bu bakterilerin 1,5 milyon yıl yaşında oldukları tahmin edilmektedir.

Blood Falls (Kan Şelalesi)

5) Şey :

Bunca yaşlı canlıdan sonra bir de uzayda bildiğimiz en yaşlı "şey"e bir bakalım istedik. Keza Dünya üzerindeki en yaşlı "şey" yine Dünya'nın ta kendisi. Uzayda ise görebildiğimiz en uzaktaki cisim olan bu "şey" bir galaksi. Uzayda bilinen en yaşlı "şey" aslında görülen en yaşlı nesne ve en yaşlı demek aslında yanlış. Daha doğru nitelendirmek gerekirse bu galaksi, bilinen en eski ve bize en uzak "şey". UDFy-38135539 adı verilen bu galaksinin ışığının bize gelmesi tamı tamına 13,1 milyar yıl sürüyor. Bu da onu insanoğlunun bildiği en eski şey yapıyor. Ömrünün ise ne kadar sürdüğünü henüz bilemiyoruz.

UDFy-38135539

Biz bu listeyi hazırladıktan sonra yıllar içerisinde muhtemelen nice yeni rekortmenler bulunacaktır. Umarım en sevdikleriniz birgün bu listede olacak kadar uzun yaşarlar!

posted under uzun ömür yaşam hayat yaşlı |